از همان دوران کودکی و نوجوانی به موضوعات تربیتی و اجتماعی علاقه داشت. همین علاقه و دغدغه بعدها پایش را به حوزة آموزش‌وپرورش باز کرد. در ابتدای دهة شصت و سال‌های اول جنگ، در حالی که جوانی بیست‌و‌چند‌ساله بیشتر نبود، در قالب نیروی جهادی در منطقة کردستان حاضر شد و با شناسایی مشکلات و استعدادیابی جوانان این مناطق توانست، در تربیت مدیران محلی و ملی به موفقیت‌هایی دست یابد. این روند بعدها در مقطع آموزش متوسطة مناطق محروم شهر تهران هم ادامه یافت. خانم معصومه اسمعیلی از طریق گذراندن دورة تربیت‌معلمی و شاگردی‌کردن پیش افرادی چون شهیدرجایی، در دهة اول انقلاب وارد عرصة تعلیم‌وتربیت شد. او در ادامة مسیر علمی خود، وارد دانشگاه شد و مدرک کارشناسی را در رشتة فلسفه و سپس کارشناسی‌ارشد را در دو رشتة روان‌شناسی شخصیت و روان‌شناسی بالینی، از دانشگاه آزاد و علوم بهزیستی گرفت و بعد فارغ‌التحصیل دکترای مشاوره از دانشگاه علامه‌طباطبایی شد. وی بعد از مدتی به عضویت هیئت‌علمی گروه مشاورة دانشگاه علامه‌طباطبایی درآمد و از همان آغاز، سرسختانه برای ایجاد تحول در رشته‌اش کمر همت بست. خانم اسمعیلی در همان سال‌های اول ورود خود به گروه، جلسات علمی هفتگی را با عنوان سه‌شنبه‌های مشاوره، برای نقد و بررسی موضوعات روز رشته و کشور ترتیب داد. این اتفاق تا به امروز که نزدیک بیست سال از عمر این جلسات گذشته، همچنان در دیگر دانشگاه‌های کشور نیز ادامه دارد. او در ادامه تصمیم به عضویت در انجمن علمی مشاورة ایران گرفت. در سال۹۳ بود که در انتخابات این انجمن رأی آورد و به ریاست انجمن مشاورة ایران انتخاب شد. در همان سال‌ها تلاش‌های زیادی برای حفظ هویت مستقل رشتة مشاوره داشت که همة آن‌ها به ثمر رسید. ایشان در همة این سال‌ها برای رسیدن به اهداف خود تلاش‌های فراوانی کرد. تألیف و ترجمة نزدیک به ده عنوان کتاب نظری و کاربردی در رشتة مشاوره، انجام پژوهش‌های مختلف دیگر در این حوزه، شرکت در همایش‌ها و جلسات علمی، سخنرانی در جهت آگاهی‌بخشی دربارة مسائل مختلف و در نهایت تربیت شاگردان فراوان متخصص و متعهد و مسئول در این حوزه، از جمله دستاوردهای اوست. بعضی از آثار دکتر معصومه اسماعیلی در حوزة تألیف و ترجمه عبارت‌اند از: نظریه‌ها و فنون مشاوره، روان‌شناسی تأثیر کنترل والدین، خانواده‌درمانی، رویکردشناسی و ارزیابی مطالعات روان‌شناسی اسلامی، جان‌درمانی و… . همچنین ایشان به‌دلیل دغدغه‌ای که در حوزة علوم اسلامی و بومی داشت، رویکرد قرآنی و اسلامی را در حوزة مشاوره و روان‌درمانی پایه‌ریزی کرد و به تدوین و تدریس آن مشغول شد و دانشجویان زیادی را در این حوزه پرورش داد.
